Vurgu ve Duraklar: İngilizcede Tonlama ve Cümle Yapısı
8/8/2025
1. Tonlama, Duraklama ve Vurgu
Tonlama, bir cümlede hangi kelimelerin vurgulanması gerektiğini belirler.
Tek tek kelimelerdeki vurguyu bilmek yeterli değildir — bazen vurgulanması gereken kelimeler bastırılır, bazen de normalde vurgulanmayan kelimeler ön plana çıkarılır.
Bu sadece doğallığı değil, aynı zamanda şunu da etkiler:
İngilizcede tonlama anlamın bir parçasıdır!
Tonlama sayesinde şunları ifade edebiliriz:
- Hangi bilgi önemli, hangisi arka plan (içerik kelimeleri vs. işlevsel kelimeler)
- Yeni bilgi mi veriliyor, yoksa daha önce söylenen bir şey mi tekrarlanıyor
- Hangi kelimeler karşılaştırma veya zıtlık oluşturuyor
Bu üç özelliği üç temel tonlama kuralıyla özetleyebiliriz:
✅ Kural 1: Yeni konularda içerik kelimeleri vurgulanır, işlevsel kelimeler vurgulanmaz
İçerik kelimeleri: isimler, fiiller, sıfatlar, bazı zarflar
İşlevsel kelimeler: artikeller, bağlaçlar, edatlar, zamirler, yardımcı fiiller, “be” fiili, bazı zarflar
Örnek cümle:
My best friend Elizabeth bent down to pet a little cat near the edge of the road, then continued on her way.
Vurgulanan kelimeler (kalın olarak gösterilmiştir):
My best friend **Elizabeth bent down to pet a little cat near the edge of the road, then continued on her way.
🔁 Alıştırma:
Sadece kalın yazılan kelimeleri vurgulayarak okuyun — daha doğal geliyor mu?
✅ Kural 2: Eski bilgi tekrarlandığında vurgu yapılmaz
Bir kelime cümlede daha önce geçtiyse, tekrar edildiğinde vurgulanmaz.
Bu kural Türkçede de benzer şekilde işler:
- A: Bu pasta çok lezzetli.
- B: Gerçekten çok lezzetliymiş!
İngilizcede bu kurala uymamak, cümlelerin akışını bozar ve yapay hissettirebilir.
✅ Kural 3: Karşılaştırmalarda sadece karşıt kelimeler vurgulanır
Cümlede karşılaştırma varsa, sadece o karşıt kelimeler vurgulanır.
Diğer içerik kelimeleri bile vurgulanmaz.
Örnekler:
- I said to look under the table, not on the table!
- It’s a pen, not a pin!
🧠 Türkçede de benzer şekilde, karşıt kelimeler genellikle cümlenin sonuna getirilerek vurgulanır.
2. Duraklama (Phrasing)
Konuşurken nefes almak için duraklamak gerekir, ama asıl önemlisi cümlenin yapısını ve anlamını karşı tarafa net şekilde iletmek için duraklamak önemlidir.
📌 İngilizcede yaygın duraklama kuralları:
- Noktalama işaretlerinden sonra kısa durak:
, . ; : ! ? - Özne tamamlandıktan sonra durak:
The boy sitting next to me | is named David.
- Bağlaçlardan önce durak: and, or, but, however…
- Edatlardan önce durak: on, in, to, by… (of genellikle ayrılmaz)
- Yan cümlelerden önce durak: that ile başlayan gibi
I know | that you heard me.
3. Tonic Stress — Cümle içindeki ana vurgu
Tonic stress, her durak grubundaki son vurgulu hecedir ve özel bir ses tonuyla belirtilir.
Örnek:
My best friend Elizabeth |
→ “Elizabeth” kelimesindeki-zabethkısmı tonic stress’tir
🌀 Normal vurgudan farkı:
- En yüksek ses tonu burada olur
- Hemen ardından ses düşer, sonra hafifçe tekrar yükselir → tipik "ʅ" şeklinde
→ buna devam eden tonlama (continuation rise) denir
Bu, cümlenin bitmediğini belirtir. Sonu düşen tonlama ise tamamlanmış cümlelerde görülür.
✅ Önerilen Alıştırma Yöntemi
Başlangıçta bu kuralları uygulamak zor veya yapay gelebilir — çünkü mevcut tonlamanız zamanla sabitleşmiştir.
Ama yabancı dil öğrenmenin %80’i yeni alışkanlıklar kazanmaktır.
💡 Günde 10 dakika “shadowing” (yansıma yöntemi) çalışması yaparak
doğal ve otomatik bir tonlama alışkanlığı kazanabilirsiniz!
📚 Kaynakça
Yazan: Karen Steffen Chung
Doçent, Yabancı Diller Bölümü, Ulusal Tayvan Üniversitesi